Την Τρίτη 6 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του εκπαιδευτηρίου, κατά τη διάρκεια της 2ης και 3ης διδακτικής ώρας, παρουσίαση από μαθητές που συμμετέχουν στον Κύκλο Κινηματογράφου με θέμα "Σχολική Βία".
Οι εισηγήσεις έγιναν από 5 μαθητές της Α' Λυκείου. Τα ονόματά τους (με τη σειρά που έγιναν οι εισηγήσεις) είναι: Μαρία Κληρονόμου, Ρούλα Νάθενα, Δημήτρης Δελεμήσης, Λίλιαν Πέππα και Άρια Στάθη. Το ντοκυμαντέρ ήταν το επεισόδιο με τίτλο "Η Τρομοκρατία της Αθωότητας" από την εκπομπή "Πρωταγωνιστές" του Σταύρου Θεοδωράκη.
Τα κείμενα των εισηγήσεων καθώς επίσης και χρήσιμους συνδέσμους σχετικά με το θέμα μπορείτε να τα βρείτε παρακάτω:
Μαρία Κληρονόμου
Τα κείμενα των εισηγήσεων καθώς επίσης και χρήσιμους συνδέσμους σχετικά με το θέμα μπορείτε να τα βρείτε παρακάτω:
Είδη Σχολικής Βίας
Πολλά και διάφορα είναι τα είδη σχολικής βίας που καταγράφονται από τους ειδικούς. Και αν οι περισσότεροι πίστευαν ότι το χειρότερο είδος σχολικής βίας είναι ο ξυλοδαρμός, μάλλον θα πρέπει να αναθεωρήσουν μιας και η ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει προσφέρει καινούρια "εργαλεία" στα χέρια των επίδοξων νταήδων.
Η πιο συνηθισμένη μορφή bullying είναι η σωματική, δηλαδή οι χειρονομίες, οι σπρωξιές και οι ξυλοδαρμοί με θύματα μαθητές. Τέτοια περιστατικά μπορεί να συμβούν στο διάλειμμα, συνήθως, σε κάποιο απομονωμένο ή δύσκολα προσβάσιμο σημείο του σχολείου. Κάποιοι άλλοι μαθητές χρησιμοποιούν τη λεκτική βία όπως βρισιές, προσβολές ή ακόμα και απειλές.
Ένα άλλο είδος σχολικής βίας είναι η συστηματική καταστροφή των προσωπικών αντικειμένων των μαθητών ή η κλοπή τους. Κάποιοι μαθητές, επειδή ζηλεύουν συγκεκριμένους συμμαθητές τους που έχουν ακριβά αξεσουάρ (π.χ. ρολόγια, κινητά, μπουφάν, παπούτσια), τους ληστεύουν ή τους καταστρέφουν τα προσωπικά τους είδη εκδηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο τη ζήλεια τους.
Επίσης, είδος ενδοσχολικής βίας είναι η σεξουαλική παρενόχληση και ο αποκλεισμός συγκεκριμένων ατόμων από ομαδικές δραστηριότητες όπως ομαδικές εργασίες, συζητήσεις, εκδηλώσεις ή παιχνίδια.
Τέλος, ένα ανερχομένο είδος bullying είναι το cyberbullying. Διάφοροι μαθητές βιντεοσκοπούν με το κινητό τους περιστατικά εις βάρος συμμαθητών τους όπως εκβιασμούς, σεξουαλική παρενόχληση, ξυλοδαρμούς ή απλά προσωπικές στιγμές των συγκεκριμένων ατόμων. Στη συνέχεια, τα ανεβάζουν στο διαδίκτυο (π.χ. στο facebook) ρεζιλεύοντας τα παιδιά που πρωταγωνιστούν, άθελά τους, σε αυτά και κάνοντάς τα να νιώθουν μειονεκτικά.
Συμπεράσματα Ερευνών για Ενδοσχολική Βία
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, το 63% των μαθητών του Δημοτικού, το 51% του Γυμνασίου και το 36% του Λυκείου στην Ελλάδα δηλώνουν ότι υπάρχουν συμμαθητές τους που τους συμπεριφέρονται, ή έχουν συμπεριφερθεί, άσχημα.
Πιο συγκεκριμένα, από τους μαθητές Δημοτικού που δήλωσαν ότι έχουν πέσει θύματα βίας, το 55% ανέφεραν ότι κάποιος συμμαθητής τους έχει κοροϊδέψει ή βρίσει, το 24% ότι κάποιο παιδί τα έχει κατηγορήσει σε δάσκαλο, το 18% ότι έχουν απειληθεί από συμμαθητή τους και το 37% ότι έχουν χτυπηθεί από συμμαθητή τους.
Αντίστοιχα, οι μαθητές Γυμνασίου που δήλωσαν ότι εχουν πέσει θύματα βίας, ανέφεραν σε ποσοστό 43% ότι τους έχουν κοροϊδέψει ή βρίσει, σε ποσοστό 13% ότι τους έχουν απειλήσει συμμαθητές τους και σε ποσοστό 17% ότι τους έχουν χτυπήσει.
Τα ποσοστά στο Λύκειο δεν είναι τόσο υψηλά, αλλά δεν απουσιάζουν. Έτσι, από τους μαθητές που δήλωσαν ότι έχουν πέσει θύματα βίας, το 28% ανέφερε ότι κάποιος συμμαθητής τους τους έχει βρίσει, το 5% ότι έχει απειληθεί και το 3% ότι κάποιος συμμαθητής τους έχει χτυπήσει.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας, οι καθηγητές υποστήριξαν ότι οι διαπληκτισκοί στο προαύλιο του σχολείου αφορούν, σε ποσοστό 89,1%, βρισιές και, σε ποσοστό 47,7%, την ταπείνωση του άλλου.
Η αναλογία αγοριών-κοριτσιών που ασκούν βία σε συμμαθητές τους είναι 3 προς 1 (τρία αγόρια προς 1 κορίτσι). Τα αγόρια προτιμούν τη σωματική βία (ξυλοδαρμό) ενώ τα κορίτσια τη λεκτική (βρισιές, ταπεινωτικά σχόλια για τον άλλο κτλ).
Ρούλα Νάθενα
Προφίλ Θύματος
Τα υποψήφια θύματα είναι, κατά κύριο λόγο, ήσυχα παιδιά. Είναι συνήθως καλοί και επιμελείς μαθητές και χαμηλών τόνων άτομα. Δεν είναι πολύ δημοφιλείς και συνήθως προτιμούν τις πνευματικές δραστηριότητες (π.χ. να διαβάζουν βιβλία, να παίζουν μουσική ή να ζωγραφίζουν) από τις αθλητικές (π.χ. να παίζουν ποδόσφαιρο ή μπάσκετ). Δε μιλούν πολύ και δίνουν την εικόνα ενός καλού παιδιού.
Οι μπούληδες επιλέγουν να επιτεθούν σε τέτοιου είδους άτομα γιατί ξέρουν ότι, μετά το συμβάν, δεν θα μιλήσουν. Οι μαθητές αυτοί αποτελούν εύκολα θύματα χωρίς κίνδυνο, για τον μπούλη, να προκαλέσουν φασαρίες μετά.
Δημήτρης Δελεμήσης
Προφίλ Μπούλη
Το άτομο που ασκεί βία σε συμμαθητές του έχει μεγάλη σωματική διάπλαση. Είναι υπερδραστήριο και μπορεί να αχολείται με αθλήματα. Είναι συνήθως οξύθυμος και δεν έχει συνείδηση ή τύψεις. Δηλαδή, σηκώνει εύκολα το χέρι του χωρίς δισταγμό και χωρίς να σκέφτεται τις συνέπειες. Είναι επιρρεπής σε παραβατική συμπεριφορά, δηλαδή ληστείες, βανδαλισμούς. Έχει την ικανότητα να ξεφεύγει μέσα από δύσκολες γι'αυτόν περιστάσεις και δρα κυρίως μαζί με την κλίκα του
Οι λόγοι που μπορεί να σπρώξουν ένα μαθητή στην άσκηση βίας προς ένα συμμαθητή τους ποικίλλουν. Ένας μπούλης μπορεί να φαίνεται δυνατός, αλλά δεν είναι. Προσποιείται το δυνατό γιατί μπορεί να νιώθει ανασφάλεια. Συνήθως, έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μπορεί να έχει μεγαλύτερο αδερφό, ο οποίος υπήρξε και ο ίδιος μπούλης, και να ακολουθεί το παράδειγμά του. Επίσης, υπάρχει πιθανότητα να έχει πέσει και ο ίδιος θύμα βίας και μάλιστα μέσα στην οικογένειά του ή από άλλους μπούληδες στο παρελθόν. Τέλος, μπορεί να προέρχεται από μία οικογένεια που δεν του έβαλε ποτέ όρια ή, αντίθετα, που ήταν υπερβολικά αυστηρών αρχών.
Δημήτρης Δελεμήσης
Σημάδια Του Προβλήματος
Ο μαθητής που κακοποείται εμφανίζει αρκετά σημάδια που μπορεί, αν παρατηρηθούν εγκαίρως, να βοηθήσουν στη γρήγορη επίλυση του προβλήματος. Σημάδια εμφανίζονται τόσο στο σώμα του όσο και στη συμπεριφορά του.
Το παιδί μπορεί να παρουσιάσει εμφανή έλλειψη διάθεσης να πάει σχολείο. Αυτό μπορεί να το οδηγήσει στο να επικαλεστεί αδιαθεσία στους γονείς του γα να μην πάει. Ως αποτέλεσμα, θα κάνει πολλές απουσίες και αυτό θα οδηγήσει σε πτώση της βαθμολογίας του αφού θα χάνει αρκετές ώρες διδασκαλίας. Όταν αποφασίσει να πάει σχολείο, προσπαθεί να καθυστερήσει, όσο γίνεται, να φτάσει ώστε να αποφύγει το πρωινό διάλειμμα. Στο δρόμο για το σχολείο, ή φεύγοντας από αυτό, τείνει να αλλάζει το καθιερωμένο δρομολόγιό του και να κοιτάζει πάντα πίσω για να σιγουρευτεί ότι δεν το ακολουθεί κανείς.
Στο σχολείο, κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων, προσπαθεί να μη βγαίνει από την τάξη. Αν του απαγορεύσουν την παραμονή σε αυτή, κινείται κοντά στα γραφεία των καθηγητών επειδή πιστεύει ότι κανένας δεν θα καταφέρει να το πειράξει εκεί. Επίσης, αρνείται να πάρει μέρος σε σχολικές παραστάσεις μη θέλοντας να εκτεθεί σε άτομα που τον ξυλοκόπησαν.
Στο σπίτι, ο μαθητής-θύμα γυρνάει συχνά με μελανιές ή σκισμένα ρούχα χωρίς να θέλει να εξηγήσει στους γονείς του τι συνέβη. Το μεσημέρι, στο τραπέζι του φαγητού, αποφεύγει να απαντήσει στην ερώτηση αν πέρασε καλά τη μέρα του στο σχολείο. Επίσης, μπορεί να παρουσιάσει ανορεξία, αφού σκέφτεται τι του συνέβη στο σχολείο ή, ακόμα χειρότερα, το πρόκειται να του συμβεί. Υπάρχει η πιθανότητα να μην έχει διάθεση να πάει βόλτα με συμμαθητές. Αντιθέτως, θα δείχνει ανεξήγητη επιθυμία να μένει σπίτι και να μην πολυβγαίνει. Εξίσου μεγάλο είναι το πρόβλημα του ύπνου του. Υποφέρει από αϋπνίες σκεπτόμενος όλα τα γεγονότα που έχουν προηγηθεί ή έχει εφιάλτες.
Τέλος, μπορούμε να καταλάβουμε αν ένα παιδί είναι δέκτης βίας από τη στάση του σώματός του. Έχει, σχεδόν πάντα, σφιγμένους τους ώμους. Επίσης, καμπουριάζει όσο γίνεται περισσότερο καλύπτοντας διακριτικά το κεφάλι του επειδή φοβάται για τυχόν αντικείμενα που μπορεί κάποιοι "νταήδες" να του πετάξουν κάνοντάς το να νιώσει άβολα.
Άρια Στάθη
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Οι επιπτώσεις της ενδοσχολικής βίας στα παιδιά σε ψυχολογικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο είναι πολλές και σοβαρές.
Τα παιδιά που γίνονται αποδέκτες βίας συνήθως έχουν έλλειψη αυτοπεποίθησης. Με την πάροδο του χρόνου αποκτούν χαμηλή αυτοεκτίμηση, έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους άλλους καθώς θεώρουν όλους τους γύρω τους πιθανούς θύτες. Επίσης, αισθάνονται απόρριψη, αφού θεωρούν ότι κανένας δεν τους θέλει. Κάποια θύματα διακατέχονται από απόγνωση μιας και πιστεύουν ότι δεν θα μπορέσουν ποτέ να αντιμετωπίσουν τα περιστατικά βίας που τους τυχαίνουν. Κύρια συνέπεια όλων των παραπάνω είναι η παρουσίαση ψυχοσωματικών προβλημάτων όπως φοβίες, έντονο άγχος, πονοκέφαλοι, αϋπνία, πόνοι στην κοιλιά, διαταραχές ύπνου κ.ά. Επιπλέον, είναι επιρρεπή σε ασθένειες και ιώσεις σε μεγαλύτερο ποσοστό από παιδιά που δεν έχουν πέσει θύματα μπούληδων. Μία ακόμη συνέπεια είναι η χαμηλή επίδοση στο σχολείο αλλά και η εμφάνιση μαθησιακών δυσκολιών. Τέλος, ορισμένοι καταλήγουν παθητικοί δέκτες μετά από κάποιο διάστημα συστηματικής βίας εις βάρος τους. Δεν αντιδρούν αφού έχουν πια συνηθίσει την κατάσταση με απποτέλεσμα να περιμένουν να τελείωσει το μαρτύριό τους.
Από την άλλη πλευρά, και ο θύτης μπορεί να αντιμετωπίσει ποικίλα προβλήματα. Συνήθως, έχει τάσεις φυγής και την επιθυμία να διακόψει τη φοίτησή του στο σχολείο για πάντα. Υπάρχει η πιθανότητα να εξελιχθεί σε ενήλικα με παραβατική συμπεριφορά (π.χ συστηματική χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών όπως ναρκωτικά, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, επικίνδυνη οδήγηση, συμμετοχή σε ξυλοδαρμούς, ληστείες κτλ). Συχνά, τα παιδιά που ασκούν βία παραπέμπονται σε ψυχιατρικές εξετάσεις.
Λίλιαν Πέππα
Τρόποι Αντιμετώπισης
Για την αντιμετώπιση ενός τόσο σοβαρού θέματος επιβάλλεται όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές (μαθητές-καθηγητές-γονείς) να συνεργαστούν. Η συνεργασία οφείλει να επεκταθεί σε όλους τους τομείς της ζωής του μαθητή (σχολείο-σπίτι). Υπάρχουν ποικίλες παρεμβάσεις που μπορεί να γίνουν ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα της ενδοσχολικής βίας.
Πρώτον, οι γονείς πρέπει να σπεύσουν να βοηθήσουν το παιδί τους (είτε αυτό είναι μπούλης είτε θύμα), όταν μάθουν για το πρόβλημά του. Πρέπει να αρχίσουν να του μιλάνε σε φιλικό κλίμα ώστε να είναι σίγουροι ότι το παιδί θα τους πει το πραγματικό πρόβλημα. Οι γονείς των παιδιών που έχουν πέσει θύματα βίας, πρέπει να τα αποφορτίσουν ψυχολογικά. Δηλαδή, να κάνουν κατανοητό πως δεν φταίνε εκείνα για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται αλλά ο θύτης. Αργότερα, οι γονείς πρέπει να απευθυνθούν στους καθηγητές του μαθητή χωρίς να νιώθουν ντροπή. Οφείλουν να παρουσιάσουν το πραγματικό πρόβλημα του παιδιού τους και όχι να προσπαθήσουν να αποδείξουν ότι το δικό τους παιδί δεν γίνεται να πέσει θύμα κανενός μπούλη επειδή είναι πολύ ευγενικό ή ακόμα και, σωματικά, δυνατό. Όχι! Τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία όταν κάποιος γίνεται δέκτης βίας.
Επίσης, και οι καθηγητές πρέπει να επιδιώκουν να ενημερώνονται για το πραγματικό πρόβλημα για να ξέρουν πως θα κινηθούν. Με αυτόν τον τρόπο, η παρέμβασή τους μπορεί να γίνει πιο ουσιαστική. Ένας απλός τρόπος να επιτευχθεί αυτό είναι αν η εφημερία των καθηγητών στο χώρο του σχολείου γίνει πιο ουσιώδης. Εάν ο εφημερεύων καθηγητής αντιληφθεί ότι κάτι συμβαίνει μεταξύ κάποιων μαθητών, έχει την υποχρέωση να παίξει το ρόλο του μεσολαβητή ανάμασα τους. Με αυτήν την κίνηση, θα κάνει, έστω κάποιους, μαθητές, να τον εμπιστευτούν. Έτσι, αν ξανασυμβεί κάτι στο μέλλον, ο μαθητής/η μαθήτρια-θύμα θα έχει το θάρρος να μιλήσει. Ένας άλλος τρόπος είναι να επιλέγει ο κάθε μαθητής ένα σύμβουλο καθηγητή ώστε να μπορεί να του εκμυστηρευτεί οτιδήποτε τον προβληματίζει και να προσπαθήσουν μαζί να βρουν, αν μπορούν, μία λύση.
Αναμφίβολλα, και οι ίδιοι οι μαθητές μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση περιστατικών ενδοσχολικής βίας. Αρχικά, βασική προϋπόθεση για την εξασφάλιση ηρεμίας εντός των χώρων του σχολείου είναι η τήρηση του σχολικού κανονισμού. Οι μαθητές, από την αρχή της φοίτησής τους στο σχολείο, θα πρέπει να αποδέχονται τους κανόνες του και να τους τηρούν προς αποφυγή κρουσμάτων βίας. Δεύτερον, η καλύτερη αξιοποίηση των 5μελών συμβουλίων και του 15μελούς μπορεί να βοηθήσει στο να να αλλάξουν πολλά. Για παράδειγμα, αν κάποιο μέλος οποιουδήποτε από τα συμβούλια αντιληφθεί το οτιδήποτε σχετικό με ενδοσχολική βία, είναι υποχρεωμένο να μιλήσει στο διευθυντή του σχολείου. Και τα υπόλοιπα παιδιά, που δεν ανήκουν σε 5μελή ή στο
15μελές, μπορούν να βοηθήσουν. Για παράδειγμα, αν κάποιος καταλάβει ότι δύο άτομα δεν τα πάνε καλά μεταξύ τους, μπορεί να παίξει το ρόλο του "μεσολαβητή" και να προσπαθήσει να τους βοηθήσει να βρουν λύση. Φυσικά, για να μπορέσει ένας καθηγητής ή, πολύ περισσότερο, ένας μαθητής να παίξει το ρόλο του διαμεσολαβητή, θα πρέπει να έχει προηγηθεί ενημέρωση και εκπαίδευση από εξειδικευμένα άτομα.
Προκειμένου να γίνει αυτό, χρειάζεται να κληθούν στο σχολείο ειδικοί στο θέμα της ενδοσχολικής βίας για να παρουσιάσουν σεμινάρια στους καθηγητές και τους μαθητές πώς να παίξουν σωστά το ρόλο του διαμεσολαβητή. Χωρίς ενημέρωση από εξειδικευμένο προσωπικό, η αντιμετώπιση κρουσμάτων βίας εντός του σχολείου δεν θα μπορεί να σχεδιαστεί με σωστό τρόπο.
Γίνεται αντιληπτό ότι η επίλυση των κρουσμάτων βίας μεταξύ μαθητών δεν είναι απλή υπόθεση. Όμως, εφόσον γίνει αντιληπτό το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος και η συνεργασία μεταξύ όλων των πλευρών (μαθητών-καθηγητών-γονέων) γίνει σε κλίμα κατανόησης, ειλικρίνειας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης, μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα βρεθεί λύση.
Άρια Στάθη
Χρήσιμοι Σύνδεσμοι:
3. Επιπτώσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου